Η αύξηση της συχνότητας των κακοήθων νεοπλασιών έχει επιβάλει τη συχνότερη χρήση των ορολογικών καρκινικών δεικτών, ως πλέον εύχρηστων μέσων παρακολούθησης της θεραπείας αλλά και ελέγχου της υποτροπής των κακοήθων νεοπλασιών.
Η αξιολόγηση των δεικτών προϋποθέτει την ορθολογική διαδικασία έκδοσης των αποτελεσμάτων. Βασική παράμετρός της είναι η προαναλυτική διαδικασία.
Το πρώτο μέρος του παρόντος εγχειριδίου αναφέρεται στην περιγραφή των ορολογικών δεικτών των κακοήθων νεοπλασιών. Δόθηκε έμφαση στην φύση, θέση (όργανο, ιστός) σύνθεσης και παραγωγής, μεταβολισμό και χρόνο ημισείας ζωής, με το σκεπτικό ότι τα δεδομένα αυτά διευκολύνουν την κατανόηση της χρήσης τους στη διάγνωση, στην παρακολούθηση και στον έλεγχο των υποτροπών. Στο τέλος της περιγραφής κάθε δείκτη, αναφέρονται οι τιμές αναφοράς.
Το δεύτερο μέρος αναφέρεται στις μεταβολές των ορολογικών δεικτών στις διάφορες κακοήθεις παθήσεις. Η περιγραφή τους απευθύνεται στους μη ειδικούς, καθώς περιγράφονται βασικές γνώσεις.
Το εγχειρίδιο αυτό στόχο έχει την ανάπτυξη ευρύτερης και καλύτερης επικοινωνίας των μη ειδικών με τους ειδικούς στην ογκολογία λειτουργούς της υγείας. Το σχετικά μικρό του μέγεθος σε σχέση με τη σπουδαιότητα των περιεχομένων πληροφοριών το καθιστούν πολύτιμο, εύχρηστο και φιλικό σύμβουλο στο εργαστήριο και στον κλινικό γιατρό.

Πρόλογος IX
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΚΟΗΘΟΥΣ ΝΕΟΠΛΑΣΙΑΣ
Εισαγωγή 3
Καρκινοεµβρυϊκό αντιγόνο (CEA) 7
Καρκινικό αντιγόνο 125 (CA 125) 13
ανθρώπινη πρωτεΐνη της 4 επιδιδυµίδας (HUMAN EPIDIDYMIS PROTEIN 4–HE4) 17
Καρκινικό αντιγόνο 15-3 (CA 15-3) 21
CA 27.29 25
Υποδοχέας του ανθρώπινου επιδερµικού παράγοντα ανάπτυξης (HER-2) 29
Καρκινικό αντιγόνο τύπου βλεννίνης (MCA) 33
Δείκτες κληρονοµικού καρκίνου µαστού και ωοθηκών, BRCA1-BRCA2 35
Καρκινικό αντιγόνο 19-9 (CA 19-9) 39
Ειδικό ιστικό πολυπεπτιδικό αντιγόνο (TPS) 43
Ιστικό πολυπεπτιδικό αντιγόνο (TPA) 45
CYFRA 21–1 47
Καρκινικό αντιγόνο 50 (CA 50) 49
Αντιγόνο καρκίνου πλακωδών κυττάρων [SCC(aG)] 51
Καρκινικό αντιγόνο 72-4 (CA 72–4) 53
Ειδική νευρωνική ενόλαση (NSE) 55
Προπεπτίδιο απελευθέρωσης γαστρίνης (PRO-GRP) 59
Ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) 63
Γονίδιο 3 καρκίνου προστάτη (PCA3) 69
Προστατική όξινος φωσφατάση (PAP) 71
Α-εµβρυϊκή σφαιρίνη ορού (α-φετοπρωτεΐνη) (AFP) 73
Ανθρώπινη χοριακή γοναδοτροπίνη (HCG) 79
Αναστολέας θρυψίνης σχετιζόµενος µε όγκο (ΤΑΤΙ) 83
Καλσιτονίνη (CT, HCT) 85
Θυρεοσφαιρίνη (TG) 89
Σεροτονίνη, 5-υδροξυ-ινδολοξεικό οξύ (5-ΗΙΑΑ) 93
Χρωµογρανίνη Α (CGA) 97
Οστεοποντίνη (ΟPN) 101
Κινάση1 της θυµιδίνης (ΤΚ1) 105
Θυµιδυλική συνθετάση (TS) 109
Μεσοθηλίνη (MSLN) 111
Γαλακτική δεϋδρογενάση (LDH) 115
Γαστρίνη 117
C-Πεπτίδιο 121
Β-2-Μικροσφαιρίνη (Β2M) 125
Παραπρωτεΐνες 129
Ινσουλίνη 133
Σωµατοστατίνη (SS, SST, SOM) 137
Φεριτίνη 139
C-Αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) 143
Μίκρο RNA (MIRNA) 147
Πρωτεΐνη που σχετίζεται µε την παραθορµόνη (PTHRP) 149
DNA ελεύθερο κυττάρων (CELL FREE DNA, CFDNA) 153
Αµυλάση 155
S-100 B πρωτεΐνη 159
Αγγειοδραστικό εντερικό πεπτίδιο (VIP) 163
Κατεχολαµίνες-µετανεφρίνες, βανιλλοµανδελικό οξύ (VMA), ντοπαµίνη, οµοβανιλλικό οξύ (HVA) 165
Γλυκαγόνη 173
Αλκαλική φωσφατάση (ALP) 177
ΜΕΡΟΣ δεύτερο: ορολογικοί ΔΕΙΚΤΕΣ σε διάφορες κακοήθεις νεοπλασίες
Βίπωµα 183
Γαστρίνωµα (σύνδροµο Zollinger-Ellison) 185
Γλυκαγόνωµα 187
Ινσουλίνωµα 189
Καρκινοειδή του εντέρου 191
Σωµατοστατίνωµα 195
Ηπατοκυτταρικός καρκίνος (πρωτοπαθής) 197
Καρκίνος αιδοίου 201
Καρκίνος θυρεοειδούς 203
Καρκίνος κεφαλής-τραχήλου 207
Καρκίνος µαστού 211
Καρκίνος µήτρας (ενδοµητρίου) 217
Καρκίνος νεφρών 219
Καρκίνος οισοφάγου 223
Καρκίνος όρχεων 225
Καρκίνος ουροδόχου κύστης 229
Καρκίνος παγκρέατος 233
Καρκίνος παχέος εντέρου και ορθού 235
Καρκίνος πνεύµονα 239
Καρκίνος προστάτη 245
Καρκίνος στοµάχου 249
Καρκίνος τραχήλου µήτρας 251
Καρκίνος οστών 253
Καρκίνος χοληδόχου κύστης-χοληδόχων πόρων (χολαγγειοκαρκινώµατα) 257
Καρκίνος ωοθηκών 259
Λέµφωµα µη Hodgkin 263
Λέµφωµα Hodgkin (νόσος Hodgkin) 265
Μακροσφαιριναιµία WaldenstrOm 269
Μελάνωµα 271
Μεσοθηλίωµα 275
Νευροβλάστωµα 277
Οξεία λεµφοβλαστική λευχαιµία 279
Χρόνια λεµφοκυτταρική λευχαιµία 283
Πολλαπλούν µυέλωµα 285
Φαιοχρωµοκύττωµα-παραγαγγλιώµατα 289
Χοριοκαρκίνωµα 293