Στο βιβλίο αυτό περιέχονται οι αρχές και οι μέθοδοι της γενικής επιδημιολογίας, καθώς και οι εφαρμογές της στην αιτιολογική έρευνα, στην κλινική ιατρική και στις υγειονομικές υπηρεσίες. Αντίθετα, δεν περιλαμβάνονται δεδομένα που αφορούν στην ειδική επιδημιολογία συγκεκριμένων νοσημάτων, παρά μόνο όταν αυτά χρησιμοποιούνται ως παραδείγματα.
Η εστίαση του βιβλίου στη γενική επιδημιολογία έγινε για δύο λόγους:
(i) Η μελέτη της ύλης της γενικής επιδημιολογίας προϋποθέτει κριτική προσέγγιση και επιστημονικό προβληματισμό, ενώ η ύλη της ειδικής επιδημιολογίας είναι απλή και έχει περιγραφικό χαρακτήρα.
(ii) Οι αρχές και οι μέθοδοι της γενικής επιδημιολογίας έχουν τεκμηριωθεί, καθιερωθεί και καταξιωθεί σε μεγάλο βαθμό, ενώ ο ρυθμός ανανέωσης των δεδομένων τής ειδικής επιδημιολογίας είναι τόσο γρήγορος, ώστε να καθιστά παρωχημένο ακόμη και ένα νεοεκδιδόμενο σύγγραμμα.

Περιεχόμενα
1. Εισαγωγή
1.1 Ορισμοί 1
1.2 Ιστορία της επιδημιολογίας 4
1.3 Σκοποί και χρήσεις της επιδημιολογίας 7
2. Αιτιολογία και ταξινόμηση στην ιατρική
2.1 Έννοιες της αιτίας και της αιτιότητας στην επιδημιολογία .. 9
2.2 Κριτήρια ταξινομήσεως αρρώστων και νοσημάτων 18
3. Πηγές των στοιχείων
3.1 Γενικότητες 21
3.2 Απογραφή του πληθυσμού 21
3.3 Φυσική κίνηση του πληθυσμού 22
3.4 Δήλωση γεννήσεως και πιστοποιητικό θανάτου 23
3.5 Διεθνής ταξινόμηση των νόσων κακώσεων και αιτιών θανάτου 30
3.6 Στατιστικές θνησιμότητας 33
3.7 Στατιστικές γεννήσεων ζωντανών και νεκρών 35
3.8 Στατιστικές σειρές νοσηρότητας 35
3.9 Δήλωση λοιμωδών νοσημάτων 36
3.10 Στατιστικές νοσηλευτικής κινήσεως θεραπευτηρίων 38
3.11 Αρχεία καταγραφής νοσημάτων 39
3.12 Άλλες πηγές στατιστικών νοσηρότητας 40
3.13 Σύνδεση των στοιχείων 41
3.14 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των τακτικών σειρών 42
3.15 Ειδικές επιδημιολογικές έρευνες: Περιγραφικές έρευνες 43
3.16 Επιθυμητά χαρακτηριστικά των περιγραφικών ερευνών 46
4. Πραγμάτωση μιας περιγραφικής επιδημιολογικής έρευνας
4.1 Γενικότητες 52
4.2 Παρατηρήσεις 52
4.3 Τεχνική 57
4.4 Πληθυσμός και δειγματοληψία 58
4.5 Πρακτικά προβλήματα 61
4.6 Καταγραφή και επεξεργασία των στοιχείων 64
4.7 Στατιστική ανάλυση των στοιχείων 68
4.8 Παρουσίαση των ευρημάτων 70
5. Δείκτες νοσηρότητας και θνησιμότητας
5.1 Δείκτες και πληθυσμός αναφοράς 77
5.2 Δείκτες νοσηρότητας (επίπτωση και επιπολασμός) 78
5.3 Επίπτωση του θανάτου. Δείκτες θνησιμότητας 81
5.4 Δείκτες προσβολής 84
5.5 Προβλήματα κατά τον υπολογισμό των δεικτών επιπτώσεως . 86
5.6 Αναλογικοί δείκτες και δείκτες αντιστοιχίας 88
5.7 Βασικές σχέσεις μεταξύ ορισμένων δεικτών 90
5.8 Σύγκριση μεταξύ δεικτών (προτύπωση) 91
6. Διαμόρφωση και έλεγχος των αιτιολογικών υποθέσεων
6.1 Γενικότητες 95
6.2 Δεδομένα 96
6.3 Διαμόρφωση μιας υποθέσεως 99
6.4 Αξιολόγηση μιας υποθέσεως 102
6.5 Έλεγχος μιας υποθέσεως 104
6.6 Προοπτικές και αναδρομικές έρευνες 110
6.7 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των διαφόρων μεθόδων 113
6.8 Διαχρονικές και συγχρονικές αιτιολογικές έρευνες 115
6.9 Ερμηνεία των αποτελεσμάτων των αιτιολογικών ερευνών 116
7. Περιγραφική επιδημιολογία-χαρακτηριστικά προσώπων
7.1 Γενικότητες 123
7.2 Ηλικία 123
7.3 Φύλο 128
7.4 Φυλή 131
7.5 Εθνικότητα 132
7.6 Θρησκεία 133
7.7 Απομονωμένες ομάδες 133
7.8 Οικογενειακή κατάσταση 134
7.9 Άλλες οικογενειακές παράμετροι 135
7.10 Επάγγελμα 136
7.11 Κοινωνικο-οικονομική τάξη 138
7.12 Ερμηνευτικά προβλήματα 140
8. Περιγραφική επιδημιολογία-χαρακτηριστικά τόπου
8.1 Γενικότητες 142
8.2 Διακρατικές (διεθνείς) συγκρίσεις 143
8.3 Ενδοκρατικές συγκρίσεις 145
8.4 Τοπικές κατανομές σε μικρή κλίμακα 148
8.5 Ερμηνευτικά προβλήματα 150
9. Περιγραφική επιδημιολογία-χαρακτηριστικά χρόνου
9.1 Γενικότητες 154
9.2 Βραχυχρόνιες (ημερολογιακές) διακυμάνσεις 154
9.3 Διαχρονικές εξελίξεις 156
9.4 Κυκλικές διακυμάνσεις 163
9.5 Χρονική συρροή 168
9.6 Τοποχρονική συρροή 171
10. Προοπτικές έρευνες
10.1 Χαρακτηριστικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα 176
10.2 Διαμόρφωση των συγκρινόμενων ομάδων 178
10.3 Παρακολούθηση των ατόμων 184
10.4 'Ανάλυση των στοιχείων 186
10.5 Αιτιολογικοί δείκτες 188
10.6 Πλασματικές συσχετίσεις και συνεργεία 193
10.7 'Ερμηνεία των ευρημάτων 195
11. Αναδρομικές έρευνες
11.1 Χαρακτηριστικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα 196
11.2 Επιλογή των ασθενών 198
11.3 Επιλογή των μαρτύρων 201
11.4 'Ερευνητικά δεδομένα 213
11.5 Ανάλυση των στοιχείων 215
11.6 Αιτιολογικοί δείκτες 218
11. 7 Πλασματικές συσχετίσεις και συνεργεία 227
11.8 Ερμηνεία των ευρημάτων 233
12. Αξιολόγηση των προληπτικών μέτρων
12.1 Φύση των προληπτικών μέτρων 235
12.2 Ανάγκη αξιολογήσεως των προληπτικών μέτρων 236
12.3 Τρόποι αξιολογήσεως των προληπτικών μέτρων 237
12.4 Ελεγχόμενες έρευνες προληπτικής παρεμβάσεως (ΤΕΠ) 240
12.5 Οργάνωση των ελεγχόμενων ερευνών ΤΕΠ 242
12.6 Προληπτικό και συγκριτικό πρόγραμμα στις έρευνες ΤΕΠ. 248
12.7 Παρακολούθηση και αξιολόγηση στις έρευνες ΤΕΠ. 249
12.8 Ανάλυση των στοιχείων και ερμηνεία των αποτελεσμάτων 251
13. Επιδημιολογία και κλινική ιατρική
13.1 Γενική θεώρηση 254
13.2 Καθορισμός του νοσολογικού φάσματος 258
13.3 Διάγνωση και διαφορική διάγνωση 265
13.4 Πρόγνωση 276
14. Αξιολόγηση των θεραπευτικών μέτρων
14.1 Ανάγκη αξιολογήσεως των θεραπευτικών μέτρων 286
14.2 Έννοια της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας 288
14.3 Τρόποι αξιολογήσεως θεραπευτικής αποτελεσματικότητας. 291
14.4 Θέματα αρχής στις έρευνες θεραπευτικής παρεμβάσεως(ΤΕΘ) 293
14.5 Οργάνωση μιας συγκριτικής θεραπευτικής έρευνας ΤΕΘ 295
14.6 Ανάλυση μιας συγκριτικής θεραπευτικής έρευνας ΤΕΘ 309
14.7 Άλλες μέθοδοι συγκριτικών θεραπευτικών ερευνών 313
14.8 Ερμηνεία των ευρημάτων των θεραπευτικών ερευνών ΤΕΘ 318
14.9 Ασφάλεια των θεραπευτικών μέτρων 320
15. Προσυμπτωματικός έλεγχος
15.1 Γενικότητες 322
15.2 Ορισμοί 324
15.3 Ιστορική εξέλιξη 326
15.4 Κατηγορίες διαλογής 327
15.5 Φιλοσοφία του προσυμπτωματικού ελέγχου 330
15.6 Προϋποθέσεις για την καθιέρωση διαλογής: ή νόσος 332
15.7 Προϋποθέσεις για την καθιέρωση διαλογής: ή δοκιμασία 337
15.8 Προϋποθέσεις για την καθιέρωση διαλογής: οι συνθήκες 349
15.9 Δείκτες λειτουργικότητας των προγραμμάτων διαλογής 352 15.10 Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της διαλογής 354
15.11 Ανεπιθύμητες συνέπειες της διαλογής 361
15.12 Βελτίωση της αποδοτικότητας των προγραμμάτων διαλογής 362
15.13 Κοινωνικές και οικονομικές παράμετροι στη διαλογή 364
15.14 Διαλογή για συγκεκριμένα νοσήματα 366
16. Επιδημιολογικές μέθοδοι και υπηρεσίες υγείας
16.1 Γενικότητες 368
16.2 Εκτίμηση των Ιατρικών αναγκών και ιατρική της κοινότητας 369
16.3 Μέτρηση της ζητήσεως ιατρικών υπηρεσιών 378|
16.4 Χρησιμοποίηση των υγειονομικών υπηρεσιών 380
16.5 Αξιολόγηση των υγειονομικών υπηρεσιών 385
16.6 Συνεκτίμηση της αποτελεσματικότητας και του κόστους 389
16.7 Ολοκληρωμένη θεώρηση της λειτουργίας των υπηρεσιών 391
16.8 Προγραμματισμός και μαθηματικά μοντέλα 393
16.9 Συστήματα πληροφορήσεως στις υπηρεσίες υγείας 391
16.10 Συμβολή των διαφόρων τύπων ερευνών 390
17. Επιδημιολογία των λοιμωδών νοσημάτων
17.1 Γενικότητες 405
17.2 Φύση των λοιμογόνων παραγόντων 406
17.3 Χαρακτηριστικά λοιμογόνων παραγόντων. Εγγενή 407
17.4 Χαρακτηριστικά λοιμογόνων παραγόντων/Ως προς ξενιστή . 408
17.5 Άμυνα του ανθρώπινου οργανισμού — 411
17.6 Συλλογική ανοσία 414
17.7 ποδόχα και μηχανισμοί διατηρήσεως 420
17.8 Δυναμική σχέσεων άνθρωπου και λοιμογόνων παραγόντων 428
17.9 Μετάδοση των λοιμογόνων παραγόντων 433
17.10 Χαρακτηριστικά προσώπων στα λοιμώδη νοσήματα 438
17.11 Χαρακτηριστικά τόπου στα λοιμώδη νοσήματα 441
17.12 Χαρακτηριστικά χρόνου στα λοιμώδη νοσήματα 446
17.13 Εργαστηριακές έρευνες και έρευνες πεδίου 451
17.14 Πειραματική επιδημιολογία 451
17.15 Θεωρητική επιδημιολογία 452
18. Επιδημικές εκρήξεις
18.1 Γενικότητες .·453
18.2 Τύποι επιδημικών εκρήξεων: Ι Επιδημίες από κοινή πηγή 454
18.3 Τύποι επιδημικών εκρήξεων: Π Μολυσματικές επιδημίες 457
18.4 Διερεύνηση των επιδημικών εκρήξεων 463
18.5 Αντιμετώπιση των λοιμωδών επιδημικών εκρήξεων 470
19. Επιδημιολογικές μέθοδοι και πληθυσμική γενετική
19.1 Γενικότητες 473
19.2 Σύγκριση μονοωογενών μη διωογενή δίδυμα 475
19.3 Μελέτες σε μονοωογενή δίδυμα 476
19.4 Μελέτη της χρονικής ένδοοικογενειακής συρροής 476
19.5 Σύγκριση του χρόνου και της ηλικίας προσβολής 477
19.6 Μελέτη της σειράς γεννήσεως των προσβλημένων ατόμων . 478
19.7 Μελέτη της ηλικίας των γονέων κατά τη γέννηση 479
19.8 Συχνότητα προσβολής των αδελφών και των ήμιαδελφών . 480
19.9 Μελέτη σε γενετικά ομοιογενείς ομάδες 480
Βιβλιογραφία 481
Ευρετήριο όρων
Ελληνικό 523
Ξενόγλωσσο 536
Ευρετήριο συγγραφέων
Ελληνικό 540
Ξενόγλωσσο 542